Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Zapoznaj się z naszą polityką prywatności.

Dukla – cmentarz wojenny z I i II wojny światowej

Ewidencja pochowanych Podgląd bezpośredni

Kategoria: Cmentarz wojenny


Ciężkie walki w okolicach Dukli toczyły się już w czasie I wojny światowej. Po jej zakończeniu utworzono cmentarz, na którym w 70 mogiłach zbiorowych pochowano niezidentyfikowanych żołnierzy, zapewne różnej narodowości. Pierwotnie mogiły miały formę betonowych obramowań wypełnionych ziemią z niskimi krzyżami, wykonanymi z tego samego materiału, na szczycie. Podczas remontu, przeprowadzonego w 2004 roku, usunięto spękane obramowania zachowując krzyże, które zostały zakonserwowane. Teren wyplantowano i obsiano trawą. Przejścia pomiędzy grobami ziemne, podobnie jak główna aleja biegnąca do wysokiego metalowego krzyża, ustawionego tuż przy ogrodzeniu. Wzdłuż przejścia żywopłot. Przy wejściu na cmentarz ustawiona jest tablica informacyjna.

Po zakończeniu II wojny światowej na terenie powiatu krośnieńskiego rozsianych było tysiące pojedynczych i masowych grobów żołnierzy radzieckich, czechosłowackich i polskich, poległych podczas ciężkich walk toczonych o przełęcze dukielskie. Ich zwłoki zostały w latach 1947 – 1954 ekshumowane i przeniesione na utworzony cmentarz wojenny w Dukli, usytuowany tuż obok grobów z I wojny światowej. Ogólnie, w kilkudziesięciu mogiłach zbiorowych i indywidualnych pochowano tutaj około: 7 695 żołnierzy AR, 221 Czechosłowaków, 16 żołnierzy WP poległych w 1939 roku, 149 WP z lat 1944–1945 oraz 2 żołnierzy niemieckich poległych w 1944 roku. Wśród pochowanych do chwili obecnej zidentyfikowano zaledwie 1 497 poległych.

Mogiły otoczone są kamiennym obramowaniem, na szczycie umieszczona jest poduszka z godłem narodowym. Przejścia pomiędzy grobami wyżwirowane. Akcent centralny to niski obelisk z postacią umierającego żołnierza w centrum. Na placyku wyłożonym płytkami cementowymi umieszczone są w trzech językach marmurowe tablice inskrypcyjne o treści:

 

CHWAŁA BOHATEROM ARMII RADZIECKIEJ I CZECHOSŁOWACKIEJ

POLEGŁYM W 1944 ROKU W OKOLICACH DUKLI W WALCE Z HITLEROWSKIM OKUPANTEM.

CZEŚĆ ŻOŁNIERZOM I PARTYZANTOM POLSKIM POLEGŁYM W WALCE Z FASZYZMEM

W LATACH 1939 – 1944.

SPOŁECZEŃSTWO WOJEWÓDZTWA RZESZOWSKIEGO.

 

Całość cmentarza otoczona jest niewysokim kamiennym murem. Nad wejściem pięknie sklepiony łuk. Obok umieszczono różnojęzyczne tablice informacyjne. Po lewej stronie ustawiona jest metalowa tablica z planem rozmieszczenia mogił.

Na wielu mogiłach żołnierzy radzieckich znajdują się tablice imienne, ustawione staraniem rodzin odwiedzających cmentarz. Na bramie wejściowej znajduje się także tablica poświęcona uczestnikowi kampanii wrześniowej:

 

RAJMUND FELIKS ŚWIĘTOCHOWSKI

POR. 24 PUŁKU PIECHOTY W ŁUCKU DOWÓDCA RZUTU GRANICZNEGO

ZGINĄŁ ŚMIERCIĄ BOHATERA

2 WRZEŚNIA 1939R. NA GRANICY W BARWINKU

W 27 ROKU ŻYCIA. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI.

 

Jednak jest to tylko tablica pamiątkowa, por. Świętochowski spoczywa w rodzinnym grobie w Mińsku Mazowieckim.

Cmentarz otoczony jest opieką Gminy, która wykonuje prace remontowe i konserwacyjne. Na cmentarzu chowane są szczątki żołnierzy ekshumowane z odnalezionych miejsc spoczynku zlokalizowanych w okolicach Dukli i nie tylko.

W 2015 roku, dzięki staraniom Prywatnego Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie, w miejscowości Krościenko odnaleziono samolot niemiecki, który rozbił się w 1944 roku. Podczas prac dokonano także ekshumacji szczątków rumuńskiego pilota, który zginął w wyniku katastrofy. Uroczysty pochówek odbył się na cmentarzu wojennym w Dukli. W 2017 roku, ze  środków dotacji celowej Wojewody staraniem Gminy, mogiła została urządzona identycznie jak inne groby, a na obramowaniu umieszczono tablicę kamienną o treści:

 

TU SPOCZYWA SIERŻ. IOAN CLOP

UR. 26.02.1921 R.

ZGINĄŁ ŚMIERCIĄ LOTNIKA 11.02.1944 R.

 

W 2016 roku Fundacja „Pamięć” podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych w miejscowości Szydłowiec odnalazła pochówek dwóch jeńców francuski. Szczątki zostały przeniesione na cmentarz w Dukli i złożone w mogile zbiorowej, której w 2017 roku nadano formę identyczną jak innym nagrobkom. Na kamiennym obramowaniu ustawiono granitową tablicę o treści:

 

TU SPOCZYWAJĄ DWAJ ŻOŁNIERZE FRANCUSCY ZMARLI W NIEWOLI NIEMIECKIEJ

W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ W SZYDŁOWCU

GILBERT COUSTY UR. 1924

ORAZ NIEZNANY.  

 

W 2015 roku rozpoczęto ustawianie na cmentarzu kamiennych tablic z nazwiskami zidentyfikowanych żołnierzy, radzieckich, czechosłowackich i polskich.

 


Lokalizacja: Dukla, gmina Dukla

GPS: 49.561341, 21.681407