Kategoria: Zbiorowa mogiła wojenna
Mogiły wojenne znajdują się na terenie cmentarza wyznania mojżeszowego w Przemyślu. Podobnie jak w innych większych miastach, także tutaj funkcjonowało getto, w którym przetrzymywani byli Żydzi z miasta i okolicy. W wyniku fatalnych warunków wielu mieszkańców zmarło, dochodzi także do aktów terroru. Ofiary chowano na terenie cmentarza wyznaniowego. Jednak określenie dokładnego usytuowania tych mogił w chwili obecnej nie jest możliwe. W tej chwili na cmentarzu znajdują się dwie mogiły, które kryją szczątki ofiar. Zostały urządzone przez rodziny pochowanych tutaj osób.
Pierwsza ma formę betonowego obelisku ustawionego na niewysokim cokole. Na licu umieszczona jest półokrągła granitowa tablica. Na jej szczycie gwiazda Dawida oraz napis w języku hebrajskim. Poniżej wyryto dwie inskrypcję, obie dwujęzyczne, po polsku i angielsku:
W DNIACH 17, 18 I 19 WRZEŚNIA 1939 ROKU,
BARBARZYŃSCY NAZIŚCI ZAMORDOWALI 102 ŻYDÓW,
KTÓRZY ZOSTALI POCHOWANI W TYM MIEJSCU
NIECH SPOCZYWAJĄ W POKOJU ICH IMIONA POZOSTANĄ NA ZAWSZE W PAMIĘCI.
TABLICA UFUNDOWANA W ROKU 2000 PRZEZ FREDERYKA SALZBERGA
KU PAMIĘCI JEGO OJCA HERMANA SALZBERGA I BRATA JULIUSZA SALZBERGA
I WSZYSTKICH ŻYDOWSKICH MĘCZENNIKÓW.
Pomiędzy nimi wyryto 100 nazwisk pomordowanych.
Druga to betonowa płyta otoczona metalowym, ozdobnym płotkiem. W centrum pomiędzy dwoma niskimi kolumienkami stoi wysoka płyta z czarnego marmuru. Na jej szczycie wyryto inskrypcję po hebrajsku. Niższe napisy wyryto w języku polskim:
ZGINĘLI 11 LIPCA 1942R.
NAJDROŻSZYM OFIAROM
KU WIECZNEJ PAMIĘCI WZNOSZĄ TEN POMNIK
BRACIA EHRENFREUDN I FRANKEL.
W centralnej części płyty wyryto nazwiska 27 osób. Spośród spoczywających tutaj nie udało się zidentyfikować jednej osoby.
Po zakończeniu działań wojennych na teren cmentarza wyznania mojżeszowego w Przemyślu ekshumowano zwłoki pomordowanych Żydów ze zbiorowych i indywidualnych mogił, nie tylko z najbliższej okolicy. Zwłoki złożono w dwunastu mogiłach zbiorowych. Obecnie trudno dokładnie określić położenie grobów, do których przeniesiono zwłoki. W momencie tworzenia nie nadano im trwałej oprawy, ustawiono na nim jedynie tablice z informacją skąd przeniesiono zwłoki. Niestety uległy one zatarciu. Większość cmentarza to trawiasty teren pozbawiony nagrobków. W chwili obecnej bezsporny jest jedynie fakt ich istnienia.
Lokalizacja: Przemyśl, gmina Przemyśl
GPS: 49.768913, 22.785005