Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Zapoznaj się z naszą polityką prywatności.

Cieklin – cmentarz z I wojny światowej nr 14 – kwalwaria

Ewidencja pochowanych Podgląd bezpośredni

Kategoria: Cmentarz wojenny


Na początku maja 1915 roku toczyły się ciężkie walki o silnie umocnione przez Rosjan, zalesione wzgórze górujące nad Cieklinem – Pałuskę. Poległo setki żołnierzy zarówno po stronie atakujących jak i broniących. Projektant urządzenia cmentarza, Johann Jäger starał się, aby w jak najmniejszym stopniu przenosić pierwotne mogiły poległych. W związku z tym stworzył bardzo charakterystyczne założenie cmentarne, jedyne w swoim rodzaju na Podkarpaciu – kalwarię. Biegnącą na przestrzeni blisko 2 km drogą, połączył dwa cmentarze i pięć mogił zbiorowych rozproszonych po lesie porastającym wzgórze. Przy wejściu ustawiono kamienną kapliczkę krytą stromym, gontowym dachem. We wnętrzu umieszczone były witraże oraz tablice o treści:

 

DURCH DIESEN WALD IST DER TOD GEGANGEN HATGARBEN JUNGER LEBEN GEMÄHT.

FOLGT SEINEM WEGE UND SÄT ALLES NEUE GLÜCK, DAS IHR EMPFANGEN

VON DES FRIEDENS SONNE AUF DIE EINSAMEN HÜGEL,

Daß SIE IN BLÜTEN PRANGEN UND IN DES WELTENFRÜHLINGS WONNE.

[PRZEZ TEN LAS PRZESZŁA ŚMIERĆ, KOSZĄC SNOPY MŁODEGO ŻYCIA.

IDŹCIE JEJ ŚLADAMI I SIEJCIE NOWE SZCZĘŚCIE,

KTÓRYM WAS OBDARZYŁO SŁOŃCE POKOJU,

NA TYCH SAMOTNYCH WZGÓRZACH BY KWIATAMI ZALŚNIŁO I WIOSNĄ DLA ŚWIATA.]

 

Wokół kaplicy i w niewielkiej odległości od niej, już w lesie znajdują się mogiły indywidualne i zbiorowe. Otoczone kamieniami z drewnianymi krzyżami nagrobnymi. Dalej w lesie zbiorowe mogiły, w których pochowano niezidentyfikowanych żołnierzy rosyjskich. O położeniu poszczególnych mogił i kierunku, w jakim należy iść, informują słupowe kapliczki i krzyże. Na przeciwległym krańcu „kalwaryjskiej” drogi znajduje się drugi cmentarz poległych. Tutaj również groby obłożone są kamieniami, połączonymi zaprawą. Na większości mogił znajdują się drewniane krzyże, natomiast w rogach cmentarza ustawione są piękne nagrobki w formie pnia dębu, wykonane z piaskowca. Na ściętym szczycie umieszczona jest żeliwna tablica. Akcent centralny to drewniany krzyż, umocowany w kamiennym cokole, w tylnej linii ogrodzenia. Cmentarze otoczone są ogrodzeniem z kamiennych słupków z drewnianą balustradą. Natomiast poszczególne mogiły masowe otoczone są drewnianym parkanem, harmonizującym z leśnym otoczeniem. Ogólnie na całym założeniu cmentarnym spoczywa 545 żołnierzy, niemieckich i rosyjskich. Wśród żołnierzy niemieckich 99 zidentyfikowano.

W latach 2000-2015 cmentarz był remontowany, a właściwie odbudowywany. Zwłaszcza mogiły uległy zniszczeniu, częściowo w wyniku celowej dewastacji. Dzięki przeprowadzanym pracom przywrócono mu oryginalny kształt. Zmiany wprowadzono tylko w kaplicy, której obniżono dach a we wnękach umocowano nowe, kamienne tablice inskrypcyjne – w jednej niemieckojęzyczną, w drugiej polskie tłumaczenie. Prace finansowane były z budżetu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, Wojewody oraz Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi VDK w Kassel oraz gminy.

 


Lokalizacja: Cieklin, gmina Dębowiec

GPS: 49.648804, 21.374227