Miejscowości wchodzące w skład gminy były teren prężnej działalności ruchu oporu. Funkcjonowały tutaj oddziały AK, BCh i AL. Sytuacja ta powodowała przeprowadzanie przez okupanta akcji odwetowych. Żołynię kilkakrotnie pacyfikowano, zginęło kilkadziesiąt osób. Ofiary spoczywają w grobach zbiorowych i indywidualnych na cmentarzu parafialnym.

Na betonowym obramowaniu umieszczona jest masywna płyta z czarnego granitu o treści:

HONORATA MACH

UR. 23 . X . 1868

INŻ. JÓZEF MACH PŁK. W.P.

UR. 21 . I . 1876

OFIARY ZBRODNI NIEMIECKIEJ Z DN. 4 . VI . 1943R.

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.