Kategoria: Cmentarz wojenny
Na samodzielnym cmentarzu, położonym w lesie znajdują się zbiorowe groby ofiar terroru. Cmentarz, o powierzchni 0,7 ha otoczony jest w całości betonowymi słupkami połączonymi metalowymi przęsłami na betonowej podmurówce. Od strony drogi dojazdowej ustawiona jest monumentalna brama zwieńczona figurą orła. Poniżej z mosiężnych liter wykonano napis:
1939 – 1944
CMENTARZ WOJENNY OFIAR TERRORU HITLEROWSKIEGO
PRZECHODNIU! POWIEDZ OJCZYŹNIE
ŻE WIERNI JEJ PRAWOM TU SPOCZYWAJĄ.
Cmentarz kryje szczątki ok. 5 000 ofiar terroru hitlerowskiego: Polaków, Żydów, Rosjan, w tym także dzieci. Pierwsze egzekucje odbyły się na początku 1940 roku, trwały przez następne cztery lata. Informacje o tym zawiera, ustawiona w 2000 roku, tablica po prawej stronie wejścia na cmentarz:
W LATACH 1940 – 1944 W LASACH WARZYCKICH ODBYWAŁY SIĘ LICZNE EGZEKUCJE
DOKONYWANE PRZEZ POLICJE I GESTAPO Z JASŁA.
NA TYM CMENTARZU SPOCZYWA OKOŁO 5 000 OSÓB.
W 32 MOGIŁACH ZBIOROWYCH POCHOWANI SĄ POLACY
MIESZKAŃCY POWIATÓW JASIELSKIEGO, GORLICKIEGO, KROŚNIEŃSKIEGO,
BRZOZOWSKIEGO, WIĘŹNIOWIE OBOZU PRACY PRZYMUSOWEJ W SZEBNIACH
ORAZ OBYWATELE POLSCY NARODOWOŚCI ŻYDOWSKIEJ
Z GETT WE FRYSZTAKU, JAŚLE I KORCZYNIE.
Wewnątrz, w nieregularnym układzie położone są ponumerowane mogiły. Wszystkie groby mają formę betonowego obramowania z ozdobnymi kulami, wypełnionego ziemią. Na wielu mogiłach ustawione są, ufundowane przez rodziny lub organizacje społeczne, tablice pamiątkowe poświęcone pochowanym tutaj osobom. W centrum cmentarza niewielki ołtarz polowy z wysokim metalowym krzyżem.
W 2018 roku na cmentarzu ustawiono trzy wielkie głazy granitowe, na których wyryto nazwiska zidentyfikowanych ofiar terroru niemieckiego spoczywających na tej nekropoli. Na środkowej tablicy umieszczono inskrypcję:
ZAMORDOWANI PRZEZ OKUPANTÓW NIEMIECKICH W LATACH 1940 – 1944
POCHOWANI NA TYM CMENTARZU.
Nazwiska ofiar są uzupełniane.
W 1944 roku, Niemcy świadomi zbliżającej się klęski rozpoczęli zacieranie śladów po zbiorowych mogiłach. Bardzo utrudniło to prace działającej tutaj w latach 1945 – 60 Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Ostatecznie ustalono nazwiska tylko 507 osób. Po zakończeniu prac Komisji teren cmentarza prowizorycznie ogrodzono płotem drewnianym. W 1966 wykonano trwałe, istniejące obecnie ogrodzenie, ujęto w betonowe krawężniki mogiły i uporządkowano teren. Kolejny remont obiektu wykonano w 1971 roku, wtedy wybudowano bramę i pomnik centralny. Pojawiają się pierwsze tablice ustawiane przez rodziny pomordowanych, także obcojęzyczne. W latach 1972 – 96 cmentarz znajdował się pod patronatem Rafinerii w Jaśle. Obecnie obiekt pozostaje pod opieką Urzędu Gminy w Jaśle. W latach 1999 – 2002, staraniem gminy, przeprowadzono kolejny remont cmentarza. Cmentarz objęty jest regularną opieką i remontowany w miarę potrzeb. Środki na ten cel pochodzą z budżetu Gminy i Wojewody.
Lokalizacja: Warzyce, gmina Jasło
GPS: 49.775164, 21.551712