Kategoria: Zbiorowa mogiła wojenna
W dniu 28 maja 1943 roku hitlerowcy przeprowadzili pacyfikację Leżajska. Aresztowano kilkaset osób, które zostały osadzone w areszcie śledczym. Niektóre zostały zwolnione, wiele wywieziono do więzień i obozów zagłady. Natomiast 28 osób, w większości członków ruchu oporu, rozstrzelano u stóp dawnych wałów miejskich. Obecnie w tym miejscu stoi pomnik poświęcony ofiarom egzekucji. Następnego dnia rodzinom ofiar pozwolono zabrać zwłoki i pochować na cmentarzu.
Obie mogiły zbiorowe urządzone są w identyczny sposób. Obramowanie betonowe, wypełnione ziemią z nasadzeniami roślinnymi, obłożone jest płytami lastrykowymi. Na środku ustawiony jest obelisk. Na licowej ścianie Krzyż Grunwaldu, poniżej godło orła, na cokole tablica:
POLEGLI ZA OJCZYZNĘ
1939 – 1945.
Po bokach umieszczone są dwa niewysokie obeliski, na których umocowano imienne tablice, rozpoczynające się zwrotem:
POLEGLI ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY DN. 28.V.1943.
Poniżej wyryte są nazwiska i data urodzenia pochowanych. Dwaj ostatni z wymienionych na tablicy nie są ofiarami pacyfikacji: Stanisław Dołega został zamordowany w Sarzynie, Bronisław Kozyra zginął w Giedlarowej. Ich zwłoki zostały ekshumowane przez rodziny z pierwotnych miejsc pochówku i, za zgodą władz, pochowane w zbiorowej mogile ofiar pacyfikacji. Druga mogiła urządzona jest w identyczny sposób. Najprawdopodobniej w mogile tej spoczywa także FRANCISZEK MIŚ zamordowany podczas pacyfikacji w domu rodziny Gdulów, który spłonął. Jego szczątki odnaleziono dopiero w dniach 3 – 5 czerwca i przeniesiono na cmentarz. W mogiłach pochowano także ofiary pacyfikacji zamordowane w innych częściach miasta. Nie wszystkie osoby zamordowane wtedy przez hitlerowców spoczywają w opisanych wyżej mogiłach.
Lokalizacja: Leżajsk, gmina Leżajsk
GPS: 50.251153, 22.413106