Kategoria: Zbiorowa mogiła wojenna
W sierpniu 1943 roku w lesie koło wsi Osławica gestapo aresztowało grupę Cyganów, 26 – 28 osób. Zostali oni przewiezieni do Komańczy i rozstrzelani. Zwłoki pogrzebano na miejscu egzekucji. Po wojnie ziemną mogiłę otoczono metalowymi słupkami połączonymi łańcuchem, w centrum ustawiono betonową płytę. Obok ustawiona jest metalowa tablica informacyjna z krótką notką historyczną. Mogiła jest Przystankiem Nr 14 ścieżki turystyczno – dydaktycznej Miejsce zbiorowego rozstrzelenia ludności cygańskiej, w związku z tym obok ustawiona jest metalowa tablica o treści: Jedną z form terroru prowadzonego przez hitlerowców w okupowanej Polsce, były konsekwentne i zakrojone na masową skalę akcje likwidacyjne niektórych grup narodowych i etnicznych ludności. „Program” eksterminacji objął również ludność cygańską, prowadzącą wtedy częściowo koczowniczy jeszcze tryb życia i dlatego uznaną za element z natury unikający pracy i „rozkładowy” dla narzuconego porządku. Największe nasilenie mordów w tym regionie nastąpiło w latach 1942 – 43. Tylko w niedalekiej okolicy znane są miejsca ludobójstwa i zbiorowych rozstrzeliwań Cyganów, dokonywanych między innymi w Komańczy, Kulasznem, Nibieszczanach, Rzepedzi, Szczawnem, Wielopolu, Zagórzu i Zasławiu. To tutaj na terenie Komańczy, w kotlinie potoku Piwnego, w sierpniu 1943 roku funkcjonariusze gestapo rozstrzelali 26 (28?) osób narodowości cygańskiej schwytanych i aresztowanych w lesie koło wioski Osławica. Wśród ofiar, których nazwiska nie ustalono, byli starcy, kobiety i dzieci. Wszystkich pochowano w zbiorowej mogile na miejscu egzekucji, gdzie dziś stoi niewielki kamienny obelisk. Jeszcze do wybuchu II wojny światowej oprócz Łemków, Polaków i Żydów mieszkało w Komańczy ponad 60 Cyganów, skupionych w osobnej uliczce trudniących się przeważnie kowalstwem i muzykowaniem przy różnych uroczystościach, na zabawach i po okolicznych dworach.
Lokalizacja: Komańcza, gmina Komańcza
GPS: 49.343984, 22.084084