Kategoria: Zbiorowa mogiła wojenna
Tereny miejscowości wchodzących w skład obecnej gminy były widownią prężnej działalności partyzanckiej. Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła członków ruchu oporu. Pierwotnie istniały dwie mogiły w formie pełnych, lastrykowych nagrobków zwieńczonych niewielkimi cokolikami, na których umieszczone były tablice. Według informacji w obu mogiłach pochowanych było dwóch partyzantów. Z inicjatywy gminy w 2010 roku dokonano ekshumacji szczątków, w celu przeniesienia ich do wspólnej mogiły bliżej alei cmentarnej. Podczas prac okazało się, że jednej z mogił pochowanych jest trzech poległych. Prawdopodobnie w mogile pochowano partyzanta poległego w Domostawie. W lesie Macisów, przy drodze do Kątów, znajdowała się mogiła z niewielkim betonowym nagrobkiem. W 2010 okazało się, że nie kryje ona pochówku. Podczas prac ekshumacyjnych nie odnaleziono szczątków. Po przeniesieniu pochówków na wspólnej mogile ustawiono nowy nagrobek granitowy zwieńczony cokołem z godłem na szczycie. Na cokole umieszczona jest tablica inskrypcyjna o treści:
TU SPOCZYWAJĄ PARTYZANCI AL.
POLEGLI W WALCE Z NIEMCAMI W DNIU 7 MAJA 1944 R. POD ZDZIARAMI
PS. „DANILUK”
PS. „SERCE”
PARTYZANCI BCH POLEGLI W WALCE Z NIEMCAMI
W DNIU 11 CZERWCA 1944 R. W LESIE POD GRABĄ
ANTONI CZUJ
ANTONI DĄBROWSKI
NIEZNANY PARTYZANT.
Na pierwotnym miejscu spoczynku partyzantów w miejscowości Zdziary ustawiony jest pomnik poświęconych ich pamięci. W 1993 roku został on wpisany z urzędu do rejestrów zabytków (nr 504/A) jako mogiła zbiorowa.
Lokalizacja: Jarocin, gmina Jarocin
GPS: 50.576412, 22.313624