Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Zapoznaj się z naszą polityką prywatności.

Brzozów – cmentarz z II wojny światowej

Ewidencja pochowanych

Kategoria: Cmentarz wojenny


Cmentarz, znajdujący się przy ul. Bohaterów II wojny światowej, został założony w 1950 roku. Pochowani na nim żołnierze zostali ekshumowani z pierwotnych miejsc pochówku i przeniesieni do Brzozowa. Akcja tworzenia cmentarza i pochówków trwała do końca 1953 roku, po tej dacie na cmentarzu dochowywano pojedynczych żołnierzy. Na cmentarzu pochowano żołnierzy z Brzozowa i najbliższej okolicy, ale dochodziło do przypadków przewożenia zwłok z dalszych okolic np. Trzciany pod Rzeszowem. Cmentarz zajmuje powierzchnię 15 arów. W 10 mogiłach indywidualnych i 15 zbiorowych pochowano tutaj około 500 żołnierzy WP i AR. Spośród pochowanych 202 to zidentyfikowani. Mogiły, zarówno pojedyncze jak i zbiorowe, mają formę kamienno–betonowych obramowań wysokości 40 cm, o podkreślonych kolumnami narożnikach, ustawionych na betonowych cokołach. Pomiędzy nimi ułożone są ciągi piesze z płyt chodnikowych. Groby są ułożone nieregularnie. Akcent centralny cmentarza stanowi niewysoka betonowa kolumna zwieńczona rzeźbioną głowicą z pięcioramienna gwiazdą na szczycie. Na cokole kolumny tablica o treści:

 

DO NICH WOLNOŚĆ PRZYSZŁA PRĘDZEJ NIŻ DO NAS

PAMIĘCI 17 POLSKICH ŻOŁNIERZY

POLEGŁYCH W OBRONIE WOLNOŚCI W LATACH 1939 – 1945

500 ŻOŁNIERZY 38 ARMII FRONTU UKRAIŃSKIEGO

W TYM I POLAKOM W MUNDURACH RADZIECKICH

ORAZ NIEZNANEJ LICZBY

ŻOŁNIERZY CZECHOSŁOWACKICH

POLEGŁYCH W WALCE Z NAJEŹDŹCĄ HITLEROWSKIM W 1944 R.

NA POLACH POWIATU BRZOZOWSKIEGO

TABLICĘ TĘ UMIESZCZONO 11 LISTOPADA 1992R.

 

Cokół kolumny otoczony jest obramowaniem z krawężnika, przed nią ustawione są dwa symboliczne znicze na betonowych cokołach. Pierwotnie ogrodzenie cmentarza stanowił drut kolczasty na słupkach, obecnie cmentarz otoczony jest otynkowanym murem. Na filarze bramy umieszczona jest tablica z brązu informująca o charakterze tego miejsca:

 

CMENTARZ WOJSKOWY

POLEGŁYCH W DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ

1939 – 1945.

 

Ponadto na cmentarzu umieszczone są dwie tablice epitafijne poświęcone pamięci żołnierzy i partyzantów polskich poległych w walkach z okupantem hitlerowskim:

 

PAMIĘCI ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ

ROZSTRZELANYCH PRZEZ GESTAPO W BRZOZOWIE W 1943 ROKU

PPOR. ŁUKASIEWICZ TADEUSZ Z WYBRNEJ

KUŚNIESZ JAN Z GOLCOWEJ

RADOŃ JAN Z JASIENICY R.

RADOŃ WŁADYSŁAW Z PRZYSIETNICY

TYCZKA JÓZEF Z JABŁONKI

SABAT JÓZEF Z JABŁONKI

NN POLSKIEGO PARTYZANTA ROZSTRZELANEGO WIOSNĄ 1944R.

ZGINĘLI, BO BYLI POLAKAMI.

PAMIĘCI 17 – TU ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO

POLEGŁYCH NA BRZOZOWSKIEJ ZIEMI

W WALCE Z OKUPANTEM HITLEROWSKIM W LATACH 1939 – 1945.

 

Po prawej stronie cmentarza ustawiony jest pomnik poświęcony pamięci żołnierzy i cywilnych ofiar II w. św. Na kamiennym cokole, w którego podstawę wmurowana jest granitowa tablica o treści:

 

Z TRUDU I BÓLU NASZEGO POLSKA POWSTAŁA BY ŻYĆ.

 

ustawiony jest pomnik z brązu, zwieńczony wysokim krzyżem z postacią Chrystusa, u którego stóp znajduje się kilka mniejszych krzyży skierowanych w różnych kierunkach. Wokół kuli, stanowiącej podstawę, umieszczono kilka tablic pamiątkowych, poświęconych brzozowianom poległym podczas wojny:

 

ICH GROBY NA POLSKIEJ I OBCEJ ZIEMI:

W 1939 ROKU POLEGLI:

DĄBROWSKI TADEUSZ POD SAMBOREM

JAJKO KAZIMIERZ POD LWOWEM

KOŚCIŃSKI STEFAN POD NAROLEM

M. NIEZNANE:

KOWALSKI ALEKSANDER, OWOC JAN, MACHNICKI ROMAN MJR.

PIĄTKOWSKI JAN KPT., SKIBA FRANCISZEK ST. STRZ.

ZGINĘLI BEZ WIEŚCI:

GÓRECKI STANISŁAW, GÓRECKI TADEUSZ, HADUCH WŁADYSŁAW.

W 1941 R. ZABITY: ANTON TADEUSZ NA SANIE K. TEMESZOWA

W 1943 R. POLEGLI POD LENINO: OLENIACZ STANISŁAW, SZARO STANISŁAW.

W 1944 R. POLEGLI: KOŚCIŃSKI ANTONI POD MONTE CASSINO, NIEPOKÓJ BOGUSŁAW „STORCH” AK W KRAKOWIE.

W 1945 R. POLEGLI NA WALE POMORSKIM:

POD NADARZYCAMI: SZUBSKI BOLESŁAW, FLEJDASZ MIECZYSŁAW KPP

POD RUDKAMI: KOSZTYŁA BRONISŁAW, KOSZTYŁA JAN

POD KOŁOBRZEGIEM: WĘGRZYNOWSKI TADEUSZ AK, GIERUSZYŃSKI ZDZISŁAW, DYDEK JÓZEF

ZGINĘLI BEZ WIEŚCI: GIERMAŃSKI JÓZEF.

 

Kolejna tablica poświęcona jest osobom zamordowanym w obozach koncentracyjnych:

 

ZGINĘLI W OBOZACH HITLEROWSKICH

ZAMORDOWANI W OŚWIĘCIMIU:

SS. CELESTYNA FARON, CZECHOWSKI TADEUSZ, CHUDZIKIEWICZ GABRIEL.

 

Przy wejściu na cmentarz ustawiona jest tablica z nazwiskami zidentyfikowanych pochowanych wraz ze wskazaniem miejsca pochówku.

Cmentarz w latach 2015 – 2020 został poddany kompleksowym pracom remontowym, finansowanym głównie z budżetu Wojewody oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie i Gminy.

 


Lokalizacja: Brzozów, gmina Brzozów

GPS: 49.706431, 22.022363